Aile terapisi nedir?
Aile terapileri sistem yaklaşımı çerçevesinde yürütülür. Aile tüm elemanlarıyla uyum içerisinde çalışan bir sistemdir, anne-baba ve çocuklar. Ailenin işlevsel oluşu anne-baba-çocuk/çocuklar arasındaki ilişkiler, etkileşimler ve geri bildirim mekanizmalarının sağlıklı işleyişiyle belirlenir. Anne-baba ilişkisi, anne-çocuk ve baba-çocuk ilişkisi, aile içi sağlıksız yapılanmalar, ailenin sorun çözme pratikleri, aile içi roller, kurallar ve sınırlar, ailenin sosyal çevreyle ilişkisi, çekirdek aileden miras alınan sağlıksız davranış kalıpları aile terapisinin çalışma alanlarıdır.
Aile terapisi nasıl yapılır?
Aile terapistleri, bir veya daha fazla üyenin sorun yaşadığı durumlarda aile dinamiklerini anlamaya ve geliştirmeye yardımcı olmaktadır. Nitelikli bir terapistin rehberliğinde sorunlar objektif biçimde tanımlanır, sağlıklı aile etkileşimleri öğretilir, böylece aile üyeleri zor zamanlarda çatışmaya girmekten ziyade birbirlerini desteklemenin yollarını öğrenirler. Aile terapisi istisnai durumlar dışında tüm aile üyelerinin katılımıyla yürütülür.
Aile terapisine ne zaman ihtiyaç duyulur?
Her sistemde olduğu gibi aile sisteminde de dönemsel veya kronik sorunlar ortaya çıkabilir. Aile üyelerinin sağlıksız iletişiminden kaynaklanan sorunların erken dönem göstergesi genellikle çocukların sorunlu davranışlarıdır. Diğer bir deyişle aile sisteminde yolunda gitmeyen bir şeylerin varlığını en naif aile üyesininin davranışlarından anlayabiliriz. Fiziksel sorun yokken birdenbire karın ağrısını gerekçe göstererek okula gitmeyi reddetme, uyumsuz ve huysuz davranmaya başlama, uyku sorunlarının baş göstermesi, ders başarısında dramatik düşüş gibi…. Bu noktada aile sisteminin, ilişki biçimlerinin, duygusal paylaşım ağının yakından tanınması amacıyla aile terapisi yöntemlerinden faydalanılır. Amaç sorunun objektif bir biçimde tanımlanması, aileye ayna tutularak, pozitif ve güçlü yanların ortaya çıkarılması, etkin hale getirilmesi ve ailenin kendi sorunlarının üstesinden gelebilecek şekilde güçlendirilmesi hedeflenir.
Aile terapisinin faydaları nelerdir?
Aile terapisinin en önemli yararı, aile üyelerinin “aile dinamiğinin değişebileceğinin” farkına varmalarını sağlamasıdır. Aile üyeleri, aile işlev bozukluğundaki kendi etkilerini anlamaya başladıkça, sorumluluk almaya ve daha yapıcı davranış kalıpları oluşturmaya istekli hale gelirler. Ailedeki her bir üyenin yapacağı “ufak ama olumlu” değişikliklerle, aile üyeleri için özerk ve aile sistemine bağlı bir kendini gerçekleştirme süreci başlamış olur.
- Aile sisteminin dinamiklerini bir bütün olarak ele almak
- Bir aile üyesini “hasta” veya “sorunlu” olarak tanımlamaktan vazgeçmek
- Güven veren ve kapsayıcı bir aile ekolojisi içinde birlikte çalışmanın değerini görmek
- Yargılayıcı olmayan dinleme ve savunmaya geçmeden duygular üzerinden iletişim kurmayı öğrenmek
- Yaramaz, asi, saldırgan, öfkeli, sorunlu gibi işlevsiz rolleri bırakmak, üyelerin aile sistemine katkılarını merkeze alan bir bakış açısı geliştirmek
- Aile üyelerinin kendi güçlü ve zayıf yönlerinin farkında olmalarını sağlamak
- Tüm aile üyelerine kendi davranış kalıplarını esneterek, değiştirerek nasıl sorumluluk alabileceklerini göstermek